မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ကုိ ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ ဒုတိယေျမာက္ ရမ္ဆာေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ေရး ေဆြးေႏြး

အိအိတိုးလြင္

မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕တြင္ သုေတသနကြင္းဆင္း ေလ့လာေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္။

မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ကုိ ရမ္ဆာကြန္ဗင္း ရွင္း၏ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ထိန္းသိမ္း အပ္သည့္ ေရတိမ္ေဒသမ်ားစာရင္း(List of Wetlands International Importance) တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒုတိယေျမာက္ ရမ္ဆာေဒသအျဖစ္ တရား၀င္ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ သည့္ (၄၁)ႏွစ္ေျမာက္ ကမၻာ့ေရတိမ္ ေဒသမ်ားေန႔ အခမ္းအနား၌ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ကို ဒုတိယေျမာက္ ရမ္ဆာေဒသအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳႏုိင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၂၀၁၁
ခုႏွစ္တြင္ ဇီ၀မ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း (ဘန္ကာ)မွ ပတ္၀န္း က်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ အဆုိျပဳလႊာ တင္သြင္းခဲ့ရာ ၀န္ႀကီးဌာနမွ သေဘာတူညီခ်က္ရရိွခဲ့ေၾကာင္း သိရ သည္။
"ဘန္ကာအသင္းရဲ႕ အဆုိျပဳလႊာကို ၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ လက္ခံတဲ့အတြက္ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမၻာ့ ေရတိမ္ေဒသမ်ားေန႔ အခမ္းအနားမွာ ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ဘန္ကာကဦးေဆာင္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြ၊ ရမ္ဆာက တာ၀န္ရိွတဲ့သူေတြ၊ တကၠသိုလ္ အသီးသီးက ပါေမာကၡေတြနဲ႕ တျခားသက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးက ကိုယ္စား လွယ္ေတြ ပါ၀င္ၿပီး အေသးစိတ္ေဆြးေႏြး သြားခဲ့တယ္"ဟု ဇီ၀မ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း(ဘန္ကာ)မွ ဥကၠ႒ေဒါက္တာ ထင္လွက ေျပာသည္။
"ေဆြးေႏြးပြဲကေတာ့ တကယ့္ကုိ အားရစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တုိ႔တင္ျပတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ၾကည့္ၿပီး ရမ္ဆာက တာ၀န္ရိွတဲ့သူေတြကိုယ္တုိင္ကလက္ခံတယ္။ သူတုိ႔ဆီ တရား၀င္တင္ဖုိ႔ေျပာလုိက္ၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ကလည္း မၾကာခင္ ဒုတိယေျမာက္ ရမ္ဆာေဒသျဖစ္ဖို႔ တရား၀င္ တင္သြားမယ္။ ၀န္ႀကီးဌာနဘက္ကလည္း သေဘာတူၿပီးသြားပါၿပီ" ဟု ေဒါက္တာ ထင္လွက ေျပာသည္။
"အခုက်င္းပမယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲက ရလာ တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို အေျခခံၿပီး ဩဂုတ္လမွာ က်င္းပမယ့္ အစည္းအေ၀း က်ရင္ မုတၱမ ပင္လယ္ေကြ႕ကို ဒုတိယ ေျမာက္ရမ္ဆာေဒသျဖစ္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္"ဟု ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္း ေရးႏွင့္ သစ္ ေတာေရးရာ၀န္ႀကီးဌာန၊ သစ္ေတာဦးစီး ဌာနမွ အဆင့္ျမင့္အရာရိွတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီးရိွ မုိးယြန္းႀကီးအင္း သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုး အသိ အမွတ္ျပဳခံရေသာ ရမ္ဆာေဒသျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္တြင္းအင္န္ဂ်ီအုိ တစ္ခုျဖစ္ေသာ ဘန္ကာႏွင့္ Bird Life International တို႔၏ မိတ္ဖက္သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕၀င္မ်ား ပူးေပါင္းကာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွ စတင္ၿပီး မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕အတြင္း သုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို ကြင္းဆင္းေလ့လာ ခဲ့သည္။
ကြင္းဆင္း ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ေဒသသည္ ဒီေရ အတက္အက် ၾကမ္းတမ္းျမန္ဆန္ျခင္းေၾကာင့္ သဲေသာင္ အသစ္မ်ားျဖစ္ေပၚ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျခင္း၊ ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ား ႏွစ္သက္ရာ ေဒသတစ္ခုျဖစ္ျခင္း၊ ကမၻာေပၚတြင္ မ်ဳိးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္ လုနီးပါး အႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ေရ ေပ်ာ္ငွက္ ၃၆ မ်ဳိး၊ ေရသတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ ဇီ၀မ်ဳိးကြဲမ်ား စံုလင္သည့္ေဒသျဖစ္သည့္ အျပင္ ဌာေနငွက္မ်ားႏွင့္ ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ေသာ ငွက္မ်ား သိန္းခ်ီလာေရာက္ က်က္စားရာေနရာ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
"အထူးသျဖင့္ကေတာ့ မုတၱမ ပင္လယ္ေကြ႕မွာ ကမၻာမွာ မ်ဳိးသုဥ္းဖုိ႔ အစိုးရိမ္ရဆံုးအေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ေရေညႇာင့္ႏႈတ္ ၀ိုင္းငွက္ (Spoon-billed Sandpiper) ေတြ ေကာင္ေရ ၅၀ ကေန ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေနထုိင္က်က္စားတဲ့ေဒသပါ။ Bird Life
International ရဲ႕ IBA (Important Bird Area) ထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီးတဲ့အျပင္ ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္းရဲ႕ အခ်က္ေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔လည္း ကိုက္ညီၿပီးျဖစ္ပါတယ္" ဟု ဘန္ကာအသင္းမွ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာထင္လွက ေျပာသည္။
ေရတိမ္ေဒသတစ္ခုကို ရမ္ဆာေဒသ တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းသည္ ယင္း ေရတိမ္ေဒသႏွင့္ အဆုိပါေဒသတြင္ ေနထုိင္ေသာ ဇီ၀မ်ဳိးကြဲမ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေပးႏုိင္သည့္အျပင္ အနီးပတ္၀န္းက်င္ တြင္ေနထုိင္ေသာ ျပည္သူမ်ား၏ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးကို ကူညီရာလည္း ေရာက္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
ကမၻာေပၚရွိ ေရတိမ္ေဒသမ်ားကို ထိန္းသိမ္းရန္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ အီရန္ ႏုိင္ငံ ရမ္ဆာၿမိဳ႕တြင္ ႏုိင္ငံေပါင္းစံု ပါ၀င္ ေသာ ညီလာခံကို က်င္းပကာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂ ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့ေရတိမ္ေဒသေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး တက္ေရာက္လာေသာ ႏုိင္ငံမ်ားက ရမ္ဆာ ကြန္ဗင္းရွင္း ကို လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့သည္။
ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္း၏ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံမ်ား၏ အစည္းအေ၀းကို ႏွစ္ႏွစ္တစ္ ႀကိမ္က်င္းပေလ့ရိွရာ (၁၁)ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လတြင္ ဘူးေဂးရီးယားႏုိင္ငံတြင္ က်င္းပမည္ျဖစ္ ေၾကာင္းသိရသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္းကုိ ပါ၀င္လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့သည္။
                                                          ျမန္မာတုိင္း(မ္)ဂ်ာနယ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္......